Ankara Habercim Başkentin Sesi
Related Articles
Cumhuriyet’in ilanından sonra kadınların seçme ve seçilme hakkı için yıllardır verdikleri mücadele, TBMM’de, Atatürk ve çalışma arkadaşlarının gayretiyle başarıya ulaştı. 5 Aralık 1934’te Parlamento’nun kapısı kadınlara açıldı. Türk Kadınlar Birliği, seçme ve seçilme hakkının verilişini kutlamak üzere Sultanahmet Meydanı’nda bir miting ve Beyazıt’tan Taksim’e bir yürüyüş düzenledi. Kadınların ilk kez oy kullandığı TBMM 5. Dönem seçimleri 8 Şubat 1935’te yapıldı ve 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi. Ara seçimlerde bu sayı 18’e ulaştı: Mebrure Gönenç, Şebike İnsel, Huriye Öniz Baha, Dr. Fatma Şakir Memik, Fakihe Öymen, Ferruh Güpgüp, Bahire Bediz Morova, Mihri Pektaş, Meliha Ulaş, Esma Nayman, Sabiha Gökçül Erbay, Seniha Hızal, Satı Çırpan, Benal İştar Arıman, Türkan Baştuğ Örs, Nakiye Elgün, Sabiha Görkey, Hatice Özgener. Bu dönemde (1936-1939) kadın milletvekillerinin meclisteki milletvekillerine oranı %4,5 idi.
Satı Çırpan, Ankara’nın Halkavun nahiyesine bağlı Kazan köyünün muhtarıydı. Nezihe Araz, Satı Kadın’ın milletvekili olma öyküsünü şöyle aktarıyor: “… Türk kadınına siyasi hakların tanındığı günlerde, Atatürk otomobille İstanbul’a gitmektedir. Halkavun nahiyesi, yola, bu mutlu hadiseyi kutlamak için güzel bir tak yapıyor. Kazan Köyü’nden Satı Kadın, en leziz yoğurdundan ayran eziyor, sandığından bindallı elbisesini çıkarıyor ve ayran bakracı elinde, Ata’yı karşılıyor. Kimsede bir bardak ayranı Ata’ya sunmak cesareti yok. Satı Kadın, köylülerin “Seni astırır, kestirir, hiç korkun yok mu?” sözlerine aldırmadan “Ondan insana fenalıkmı gelir?” diye ayran bardağını uzatıyor. Atatürk, o esnada, elbette Satı Kadın’ın gerçeğini görmüştür. Mahsulden soruyor, ahvalden soruyor, ne sorduysa cevabını alıyor ve yaver hepsini, ayrıca Satı Kadın’ın künyesini kaydediyor. Günün birinde milletvekili seçilişinin hikâyesi işte bu.”
Kaynak: Nezihe Araz’dan aktaran Muhittin Nalbantoğlu, “Türk Kadınlığının Temsilcisi”, Tercüman Gazetesi, 21 Mart 1993.
İlk kadın milletvekillerimiz, Ankara
